لاستيك پلي كلروپرن يا CR مخفف ( Chloroprene Rubber) چيست؟
لاستيك كلروپرن يا نئوپرن ، لاستيك سنتزي خيلي مفيد است، كه نام تجاري الاستومر كاربردي شركت دوپونت براي دسته اي از لاستيك كلروپرن است. به عبارت ديگر، پلي كلروپرن نام پليمري براي لاستيك هاي سنتزي شناخته شده به عنوان نئوپرن است.
تاريخچه و چگونگي توليد لاستيك پلي كلروپرن
لاستيك پلي كلروپرن را براي اولين بار شركت آمريكايي دوپانت (Dupont) در سال 1931 توليد و عرضه و جزو اولين لاستيك هاي مصنوعي موفق تجاري به حساب مي آيد.
اين شركت ابتدا اين لاستيك را با نام دوپرنن (Duprene) وارد بازار، اما در سال 1939 نام آنرا تغيير و نام تجاري نئوپرن (Neoprene) را براي آن انتخاب كرد.
اين لاستيك به روش پليمريزاسيون امولسيوني (بسپارش امولسيوني) يا راديكالي آزاد كلروپرن خالص ، در دماي ۳۸ درجه سانتيگراد در مجاورت گوگرد تهيه و به دو صورت لاتكس و جامد يافت مي شود.
كه نوع جامد آن ، خود به انواع ديگري تقسيم مي شود كه در زير به آنها اشاره شده است:
مصارف عام
مصارف ويژه
دسته مصارف عام پلي كلروپرن
لاستيك پلي كلروپرن هاي با مصارف عام به دو دسته G كه شامل: GN,GNA,GRT,GT,GW و دسته W كه شامل: W,WHV,WRT,WD,WX,WB,WK,TW,TRT تقسيم مي شود.
نوع G در شرايط مساوي با W از سرعت ولكانيزاسيونن بالاتري برخوردار است. نوع G ميل به بلوري شدن كمتري نسبت به W دارد.
نوع W بدون گوگرد است در حالي كه نوع G كوپليمري است از كلروپرن و مقدار كمي گوگرد؛ نوع GRT و WRT به ترتيب مقاوم ترين گريد اين نوع ها در مقابل بلوري شدن مي باشند.
دسته مصارف ويژه پلي كلروپرن
كلروپرن هاي با مصارف ويژه شامل FB,FC,HC,KNR,S است.
پارامترهاي ويژه اي كه منجر به توليد انواع لاستيك پلي كلروپرن مي شود به قرار زير است:
- اصلاح با سولفور (انواع تيورام، ايجاد قابليت نرم شدن (Mastication)
- اصلاح با مركاپتان (انواع مركاپتان دار، تمايل به بلوري شدن)
- اصلاح كننده ها (انواع موني ويسكوزيته، فرآيند پذيري)
- پايدار كننده ها (كنترل رنگ و طول عمر)
- كوپليمريزاسيون (هم بسپارش) با ساير مونومرها
- ويژگي هاي اشتعال (روش شناسايي آسان)
- در شعله مي سوزد و بعد از حذف شعله همچنان به سوختن ادامه مي دهد.
- شعله زرد متمايل به نارنجي دارد.
- دود سياه به همراه ذرات كربن دارد.
- در شعله چكه نمي كند.
- بوي زننده و سوزاننده اي دارد.
فرآيند پذيري بهتر لاستيك پلي كلروپرن
بخش عمده (بيش از 85%) از لاستيك كلروپرن (CR) را ترانس 1و4 ـ كلروپرن (Trans 1,4 Chloroprene) تشكيل مي دهد كه اين زنجيره به لاستيك توانايي متبلور شدن در اثر كشش را مي دهد و بر همين اساس محصولات پخته شده (ولكانش) آن استحكام كششي زيادي دارند.
روش هاي پخت: اين لاستيك فقط با سيستم اكسيد فلزي ولكانيزه مي شود.
خواص و معايب لاستيك پلي كلروپرن
لاستيك نئوپرن تنها داراي يك خاصيت مقاومتي نيست بلكه توازن خواص آن در ميان ديگر انواع لاستيك هاي سنتزي منحصر به فرد است. خواص پلي كلروپرن به صورت زير فهرست مي شوند:
- لاستيك پلي كلروپرن داراي استحكام مكانيكي خوبي هستند.
- مقاوم در برابر اكسيداسيون شيميايي، گرما و نور خورشيد
- پايدار در برابر ازون و آب و هواست.
- نئوپرن همچنين داراي مقاومت پيرشدگي خوبي است.
- به عنوان يكي از خواص آن، داراي اشتعال پذيري كم مي باشد.
- پايداري شيميايي خوبي دارد.
- لاستيك پلي كلروپرن پايداري متوسطي در برابر سوخت و روغن دارد.
- خواص لاستيك نئوپرن شامل توانايي چسبندگي به بسترهاي زيادي است.
- لاستيك پلي كلروپرن يا نئوپرن مي تواند با استفاده از سيستم هاي شتاب دهنده ي مختلف در طي محدوده هاي دمايي گسترده مي تواند پخت شود.
- لاستيك كلروپرن داراي پايداري كمتري نسبت به لاستيك طبيعي در برابر سفت شدگي در دماهاي پايين است. اين ويژگي ها به بهبود پايداري در دماي پايين كمك مي كند.
- لاستيك پلي كلروپرن نيز مي تواند به آساني با روغن هاي معدني، گريس ها، اسيدها و بازهاي رقيق استفاده شود.
معايب: به دليل قطبي بودن خواص الكتريكي و عايق الكتريكي ضعيفي دارد، قيمت نسبتاً بالا، مقاومت و انعطاف پذيري كم در برابر دماهاي كم و سرما
كاربرد هاي لاستيك نئوپرن يا پلي كلروپرن
كاربردهاي لاستيك نئوپرن زياد هستند، اين لاستيك در سطوح تكنولوژي مختلفي به ويژه در صنعت لاستيك استفاده مي شود. اين لاستيك نقش اساسي به عنوان ماده ي خام براي چسب ايفا مي كند كه مي تواند براي هر دو مورد پايه حلالي و پايه آلي استفاده شود.
لاستيك پلي كلروپرن نيز كاربردهاي لاتكسي مختلفي (مثل قطعات غوطه ور مانند دستكش) و فوم هاي قالبگيري شده كه به خوبي قير بهبود يافته اند را دارد.
كاربردهاي لاستيك نئوپرن به طور گسترده افزايش مي يابد كه شامل محصولات قالبگيري، كابل ها، تسمه هاي انتقال، پروفيل ها و … هستند.
در ساخت چسب ها، آب بندي كردن و درزگير ها مانند درزگير لپ تاپ ها، محافظ هاي موبايل و آي پد و ريموت كنترل، لباس هاي ضد آب و غواصي، لوله هاي لاستيكي و شيلنگ ها، قطعات در تماس با روغن، تسمه، واشر پايه هاي قابل انعطاف، قطعات خواص اتومبيل، كمربند ايمني، صندلي براي وسايل حمل و نقل عمومي و روكش مبلمان، بسياري از لوازم ورزشي و از لاتكس آن در ساخت كالاهايي مانند دستكش و بالون و … استفاده مي شود.
برخي از كاربردهاي گسترده لاستيك نئوپرن شامل موارد زير است:
- درزگيرهاي نئوپرن
- دستكش هاي نئوپرن
- ورق نئوپرن
- تسمه نئوپرن
- آتل نئوپرن
- بست نئوپرني
- زانويي نئوپرن