لاستيك سيليكون يا (SR (Silicone Rubber چيست؟
لاستيك سيليكون ( Silicone Rubber- SR) پليمري الاستومر (قابل انعطاف) است كه مخلوط پليمرهاي كاني و آلي هستند كه از پليمريزاسيون حلقه باز Polymerization Ring-Opening بدست مي‌آيند و اصلي‌ترين خصوصيت اين لاستيك همان انعطاف‌پذيري خوب آن در يك محدوده دمايي بسيار وسيع مي‌باشد.
با اينكه قيمت گراني دارند ولي مقاومت آنها در برابر گرما منجر به استفاده منحصر از اين لاستيك‌ها در مصارف دماي بالا مي‌شود.
زنجيره اصلي لاستيك سيليكون به صورت خطي با وزن مولكولي بالا مي‌باشد كه فاقد كربن مي‌باشد و به طور يك در ميان از سيلسيم (Si) و اكسيژن (O) تشكيل شده است.
نام هاي ديگر اين لاستيك: باي سيلون (Baysilon)، سيلاستيك (Silastic)، ريم پلاست (Rimplast)، رودسيل (Rhodsil) هستند.
خصوصيات عمومي لاستيك‌هاي سيليكون در چيست؟
- انعطاف‌پذير
- عايق آب
- عايق رطوبت
- عايق هوا
- عايق صدا
- مقاوم در برابر حرارت
- مقاوم در برابر برودت
- مقاوم در برابر اسيد
- مقاوم در برابر روغن (چربي)
- خاصيت نارسايي الكتريسيته
اين ويژگي‌ها در تمامي انواع سيليكون‌هاي لاستيكي صادق نيست و ميزان آن مختلف بوده و توسط توليدكننده هر سيليكون ويژگي‌هاي آن شرح داده مي‌شود. برخي از لاستيك‌هاي سيليكوني نيز براي مصارف بهداشتي (پزشكي، لوازم آشپزي، اسباب بازي كودكان) توليد شده‌اند.
طبقه‌بندي لاستيك‌هاي سيليكون به شرح زير است :
- HTV
- High Temperature Vulcanizing silicone rubber لاستيك سيليكوني پخت در دماي بالا (گرما پخت)
- RTV
- Room Temperature Vulcanizing silicone rubber لاستيك سيليكوني پخت در دماي اتاق (هوا پخت)
- LSR
- Liquid Silicone Rubber لاستيك سيليكوني مايع
- SS
- Silicone Sheet ورق سيليكون
ترموست‌هاي سيليكون چيست؟
در مقايسه با لاستيك‌هاي سيليكوني، ترموست‌هاي سيليكوني داراي درجه اتصالات عرضي (شبكه‌اي شدن) بيشتري مي‌باشند.
روش‌هاي پخت لاستيك سيليكون چگونه است؟
در اين لاستيك ها اتصالات عرضي به كمك پراكسيد ها يا با استفاده از وينيل فعال گروه هاي پاياني زنجيره تشكيل مي شوند.
از نظر پخت (ولكانش) لاستيك هاي سيليكوني دو گروه هستند:
- لاستيك هايي كه در دماي بالا پخت مي شوند.
اين نوع لاستيك ها به صورت جامد خميري شكل بوده و براي ايجاد اتصالات عرضي، علاوه بر عامل پخت (اتصال دهنده)، حرارت و فشار ضروري است. عامل پخت نيز پراكسيد مي باشد و از اين لاستيك ها براي ساخت قطعات قالبگيري استفاده مي شود.
- لاستيك هايي كه در دماي محيط ولكانيزه مي شوند و داراي وزن مولكولي پايين تر نسبت به گروه اول مي باشند.
اين نوع لاستيك ها مايع بوده و براي ايجاد اتصالات عرضي فقط عامل پخت (اتصال دهنده) مانند مواد آلي ـ معدني به لاستيك افزوده مي گردد
- دسته هاي ديگري نيز وجود دارند مانند لاستيك هاي سيليكوني مايع، قابل پخت در حرارت و دسته هاي ديگر
روش هاي پخت لاستيك هاي دسته دوم به صورت هاي زير است:
- پخت تراكمي دو جزئي ـ بدون رطوبت (دو جزئي يعني عامل پخت و كاتاليزور درست قبل از مصرف لاستيك به آن اضافه شود.)
- پخت تراكمي يك جزئي ـ تابع رطوبت (عامل پخت لاستيك در هنگام توليد لاستيك به آن اضافه مي شود و در معرض هوا پخت مي شود
- .)پخت اضافي (ايجاد اتصالات عرضي مستقل از هوا و رطوبت است.)
ويژگي هاي اشتعال لاستيك سيليكون در چيست؟
- در شعله مي سوزد و بعد از حذف شعله به آهستگي خاموش مي شود.
- شعله روشن دارد.
- قسمت سوخته برافروخته شده و سفيد رنگ مي شود.
- دوده سفيد دارد.
- در شعله چكه نمي كند.
- بدون بو است.
مزايا و معايب لاستيك سيليكون چيست؟
مزايا: حل ناپذيري در آب و الكل ها، بي اثري شيميايي، عدم سميت، مقاومت در برابر ازون
معايب: قيمت گران، حل پذيري در حلال هاي آلي
خواص و كاربرد لاستيك سيليكون چيست؟
خواص: پايداري گرمايي عالي، خواص بالاي دي الكتريك، اشتعال پذيري نسبتاً پايين، گرانروي كم در درصد بالاي رزين، تغيير اندك گرانروي با تغيير دما، ويژگي هاي رهايش بسيار عالي (كاربرد در رول هايي كه مواد داغ و چسبنده مانند پلي اتيلن مذاب را جابجا مي كنند)، مقاومت عالي در برابر سايش
كاربرد ها:
لاستيك، عايق كاري الكتريكي، درزگير هاي مقاوم حرارتي، واشر ها، اُرينگ ها، كاربرد در صنايع خودروسازي، اتومبيل هاي مسابقه و هوا فضا (مانند دستگاه هاي يخ نزن، سپرهاي و كاشي هاي مقاوم حرارتي و مصارف مشابه كه مسئله دما مطرح است به عنوان مثال كل بدنه شاتل فضايي از كاشي هاي سيليكون بود)، سيال هيدروليك و سيال براي انتقال گرما، روان كننده و گريس، صنايع پزشكي شامل (در پستانك، سر شيشه و لوله آزمايش، ظروف و وسايل انتقال خون، دريچه هاي قلب، لوله هاي انحراف دهنده آبسه مغز، لوله هاي دفع ادرار و ساخت اعضاي مصنوعي و پروتز هاي جراحي و زيبايي
ترموست: روغن جلا و واكس و مواد صيقل كاري، لاك، رنگ، پوشش اجزا و قطعات الكتريكي، حرارت دهي مواد غذايي، رزين هاي لايه كاري و پوشش و لعاب مقاوم در دماي بالا
گونه هاي مختلف لاستيك سيليكون SR
گروه وينيلي باعث مقاومت در دماهاي پايينتر، پخت بهتر با پراكسيد، پخت با گوگرد و مانايي فشاري كمتر مي شوند؛ گروه فنيلي سبب افزايش مقاومت به تشعشعات مي شود؛ گروه فلوئور باعث مقاومت بهتر در برابر حلال ها و مقاومت در برابر شعله مي شود.
ترموست هاي سيليكوني: در مقايسه با لاستيك هاي سيليكوني، ترموست هاي سيليكوني داراي درجه اتصالات عرضي (شبكه اي شدن) بيشتري مي باشند
حال بياييم زنجيره سيليكون را به صورت زير فرض كنيم:
اكنون مي توان با قرار دادن گروه هاي مختلف به جاي R بر روي زنجيره انواع مختلف لاستيك سيليكوني را بدست آورد. براي مثال اگر هر دو R گروه متيل (CH₃) باشند، لاستيك را پلي دي متيل سيلوكسان (MQ) مي نامند.
اگر Rها گروه هاي متيل و فنيل (C₆H₅) باشند لاستيك را پلي متيل فنيل سيليكون (PMQ) مي نامند.
اگر Rها گروه هاي متيل و وينيل (-CH=CH₂) باشند لاسيتيك را پلي وينيل متيل سيليكون (MVQ) مي نامند.
اگر Rها گروهي قطبي تر مثلاً تري فلوئورو پروپيل (-CH₂-CH₂-CF₃) باشند به لاستيك هاي فلوئورو سيليكون (FVMQ or FMQ) مشهورند.